نشانداری صوری در سطح واژه های زبان فارسی

الف . موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): رساله ی حاضر به شیوه ی توصیفی به بررسی نشانداری صوری و طبقه بندی انواع آن در سطح واژه پرداخته است که در 5 فصل در چارچوب نظری زبان شناسی ساختگرا در حوزه ی معنی شناسی به رشته تحریر درآمده است. این پژوهش با هدف اینکه نگارنده بتواند گونه های نشانداری صوری را صرفأ در سطح واژه از یکدیگر متمایز سازد. ب . مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: رساله ی حاضر بر مبنای سه پرسش عمده زیر و یافتن پاسخ برای این پرسش ها به تدوین در آمده است: 1. منظور از نشانداری صوری چیست؟ 2. چگونه می توان انواع نشانداری صوری را در زبان فارسی طبقه بندی کرد؟ 3. رفتارهای واژگانی به هنگام عملکرد فرایند نشانداری صوری در زبان فارسی کدام اند؟ متناسب با سه پرسش فوق ، سه فرضیه زیر به ترتیب مطرح است : الف. نشانداری صوری یکی از انواع نشاندارهای معنایی است که بر حسب وقوع تکواژی به مثابه ی عامل نشانداری عمل می کند. ب. نشانداری صوری در زبان فارسی برای بیان نشاندار های خاصی از قبیل " بلوغ " ، " جنسیت " و جزء آن کاربرد می یابد . پ. واژه ای که تحت فرآیند نشانداری صوری قرار می گیرد دست کم دوجزئی بوده و عامل نشاندارسازی صوری، بر واژه ی پایه اعمال می شود. پ . روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم ، روش تحقیق ، جامعه ی مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه ی اجرای آن، شیوه ی گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: در این مرحله سعی در آن خواهد بود تا روشهای نشاندارسازی صوری در زبان فارسی معلوم شود و از این طریق داده های اولیه پژوهش به دست آید. برای رسیدن به این داده ها و گردآوری اطلاعات اولیه، از فرهنگ های تک زبانه فارسی به ویژه فرهنگ سخن(انوری،1381) استفاده شده است . آنچه "واژه ی بی نشان" است،در رساله ی حاضر "واژه ی پایه" در نظرگرفته می شود. سپس با افزودن یک تکواژ، این واژه ی پایه نشاندار شده و ترکیب نشانداری صوری را بدست می دهد. پس کوشش خواهد شد معلوم شود به چه دلیل چنین رفتار زبانی خاصی در زبان فارسی تحقق می یابد و نشانداری صوری برحسب داده های موجود برای نیل به چه هدف یا اهدافی صورت می پذیرد. ت . یافته های تحقیق: واژه ی پایه بی نشان و دارای شمول معنایی است . هنگامی که تکواژ یا واژه ای به آن اضافه می شود آن واژه را از جهت دارا بودن مولفه ای یا داشتن ویژگی مثل رنگ ، مزه، حجم ، اندازه.......نشاندار می سازد . بر همین اساس نگارنده برای طبقه بندی انواع نشاندار های صوری از همین عوامل نشانداری بهره برده است. از میان 300 نمونه 15 عدد نشانداری صوری جنسیت ، 12 بلوغ ،11 تقدم ، 126 گونه ،20 بارعاطفی ،13 حرمت ، 9 حجم ، 3 شجاعت ، 15 مزه ، 21 رنگ ، 50 ابزار ، 5 عمل ، 11 تکامل و کاستی ، 12 مکان و زمان ، 10 اعضای بدن ، 14 شتاب ، 20 وحدت و کثرت ، 5 قومیت و مذهب ، 3 بُرندگی ، 4 خشکی و مایع بودن ، 7 اندازه ، 7 نوع ، 15 جنس ، 32 میزان ، 16 خصلت ، 4 دانش ، 24 خویشاوندی ، 11 جهت ، 20 قدرت، 5 نیرو و 3 قدمت استخراج شد. با استفاده از داده های موجود دو نمودار دایره ای و میله ای به رشته ی تحریر در آمد که در آنها بسامد وقوع نشاندارهای صوری را اینگونه مورد بررسی قرار داد. پر بسامدترین نشانداری ها عبارتند از: گونه و ابزار و کم بسامدترین آنها نشانداری برندگی و دانش می باشد.